Hoofdstuk 3 – Positie/invloed deelnemers
De transitie is meestal opgedragen aan de vakbond, de OR en de werkgever. Wie vertegenwoordigt de gepensioneerden hierin, bij wie kunnen zij hun vragen en suggesties kwijt?
Sociale partners maken een transitieplan. Dat moet in concept worden voorgelegd aan de vereniging van gepensioneerden van het betreffende fonds. Dat heet het hoorrecht. Sociale partners moeten de opmerkingen die bij het hoorrecht zijn gemaakt behandelen, maar behoeven daar geen rekening mee te houden. Vervolgens wordt er een implementatieplan gemaakt door het pensioenfonds. Dat moet ter advisering worden voorgelegd aan het verantwoordingsorgaan waarin gepensioneerden zijn vertegenwoordigd. Dit orgaan heeft een verzwaard adviesrecht, dat wil zeggen dat als een geleding (werkgevers, werknemers of gepensioneerden) een negatief advies uitbrengt het implementatieplan teruggaat naar het bestuur van het pensioenfonds die het dan kan aanpassen of nader moet toelichten waarom aanpassing niet wenselijk zou zijn. Gepensioneerden kunnen hun vragen dus kwijt aan hun gepensioneerden-vereniging van het pensioenfonds of aan hun vertegenwoordigers in het verantwoordingsorgaan.
Waarom liggen de risico’s bij dit nieuwe systeem alleen bij de deelnemers?
In het oude stelsel lagen de risico’s voor een deel bij het pensioenfonds en dat moest daarvoor ruime buffers aanhouden. De buffers worden nu eenmalig uitgedeeld en pensioenfondsen hebben ook geen toegezegde uitkering meer waar te maken, dus liggen alle risico’s bij de deelnemers.
Welke bedrijven/instanties profiteren het meest van het nieuwe pensioenstelsel? Waarom willen de pensioenfondsen die een stichting zijn (zoals PFZW) hun statuten niet wijzigen ten faveure van de pensioengerechtigden?
Er zijn veel bedrijven die geld verdienen aan de transitie: adviesbureaus, opleidingsinstituten, ICT-bedrijven, accountantskantoren, actuarissen, juristen, beleggingsbedrijven zoals Brand New Day (extra pensioenpotje!), pensioenuitvoerders/-administrateurs en de pensioenbureaus zelf niet te vergeten. De statuten van pensioenfondsen hebben weinig of niets te maken met de Wet toekomst pensioenen waardoor eenzijdig bestaande contracten beëindigd worden en nieuwe contracten worden opgelegd.
Waarom heeft men het altijd alleen over gepensioneerden en trekt het debat voorbij aan slapers en opbouwers wiens belangen ook verkwanseld zijn?
Een terechte opmerking. Ook slapers en actieve deelnemers hebben te maken met beëindiging van hun bestaande pensioencontracten en de acceptatie van nieuwe contracten.
Toen ik met pensioen ging zou ik tot mijn overlijden een vast (geïndexeerd) pensioen krijgen. Met die nieuwe regeling zou het kunnen zijn dat ik in een bepaalde situatie minder zou kunnen krijgen. Naar mijn idee zijn tijdens het spel de spelregels aangepast zonder dat daar invloed op uitgeoefend kon worden. Dit is weer een situatie waarbij de maatschappij verslechtert i.p.v. stabiel blijft of verbetert. Alle goede zaken worden afgebroken, net als de ziektekostenverzekeringen.
Dit is geen vraag, maar wel een zeer juiste constatering.
Van wie is het ingelegde geld, van banken en verzekeringsmaatschappijen of van de deelnemers? Wie beslist over de regeling, de banken of de deelnemers? Wie zit er in de raad die de beslissingen neemt?
Banken hebben geen rol in dit spel behalve misschien als het om hun eigen pensioenfondsen gaat. In het oude stelsel gaat het om het eigendom van een toegezegde uitkering. Het geld dat daarvoor is gespaard wordt beheerd door het pensioenfonds en het mag uitsluitend gebruikt worden voor het realiseren van de toegezegde uitkeringen. Het bestuur van een pensioenfonds beslist over vele zaken en wordt daarin geadviseerd door het verantwoordingsorgaan waarin werkgevers, werknemers en gepensioneerden zijn vertegenwoordigd.
De bonden van werkgevers en werknemers hebben gefunctioneerd als belangenbehartiger van werkgevers en werknemers. Wie heeft de belangen van de reeds gepensioneerden behartigd? Zij hebben immers geen relatie met een van de genoemde bonden.
Vakbonden vinden zelf dat zij ook gepensioneerden kunnen vertegenwoordigen. Daarnaast zijn er ouderenbonden en gepensioneerdenverenigingen die de belangen van gepensioneerden behartigen. Zij zaten echter niet aan tafel (maar stonden wel op het menu).
De rol van de vakbonden is dubieus. Zij hebben uit alle macht pogingen ondernomen om verenigingen van gepensioneerden en slapers buiten de deur te houden. Bijvoorbeeld bij ABP. Vakbonden behartigen alleen de belangen voor werkenden en bijna niet voor gepensioneerden en slapers.
Dit is geen vraag, maar een begrijpelijke en juiste ontboezeming.
Heeft de individuele gepensioneerde enige controle op de berekeningen?
Dat is nu nog niet goed te overzien maar het moet mogelijk zijn de uitkomst te controleren want er zijn in de standaardberekening maar drie elementen: de (oude) uitkering, de rentecurve en een eventueel uit te delen bonus.
Zoals ik het nu begrijp worden de gepensioneerden platweg gezegd ‘genaaid’. We zijn in Nederland een kei in zaken heel erg ingewikkeld maken, mede door politici die eigenlijk van toeten nog blazen weten.
We zouden het woord ‘genaaid’ niet willen gebruiken, maar het is wel duidelijk dat er slordig en onverantwoord met onze rechten wordt omgesprongen. En inderdaad: het is erg ingewikkeld gemaakt.
Deelnemers zijn toch vertegenwoordigd in de verantwoordingsorganen van elk pensioenfonds?
Dat is juist.
Waar kunnen we terecht wanneer over een tijdje blijkt dat de Wtp net zo’n grote ramp is geworden als de toeslagenaffaire?
Bij de toeslagenaffaire was sprake van grote fouten, onder meer door profilering op naam en afkomst en een totaal gebrek aan wederhoor. De politiek zelf heeft hier uiteindelijk (maar veel te laat) op gereageerd. Het zal in het geval van de Wtp ook moeten komen van politici die zich voor de goede zaak inzetten.
Ik vind het onbeschoft! Ik heb nooit kunnen kiezen voor een pensioenfonds. Ik was verplicht eraan te betalen, het bedrag werd ingehouden op mijn salaris. En nu gaan ‘zij’ bepalen wat ‘zij’ met mijn geld (salaris) gaan doen!
Dit is geen vraag maar een opvatting die velen op deze manier ook voelen.
Het zijn werkgevers en werknemers die bepalen of er ingevaren gaat worden of niet. Onlangs werd bekend dat pensioenfonds IBM niet invaart.
Dat is juist. Maar niet invaren betekent alleen maar dat de Wtp niet geldt voor bestaande verplichtingen en dat deze in het oude stelsel blijven. Nieuwe premies komen in het nieuwe stelsel.
Waarom wordt er niet meer energie gestoken in het aanpassen van de wet in zoverre dat vertegenwoordigers van gepensioneerden-verenigingen volwaardig onderdeel zijn van de besturen van pensioenfondsen met stemrecht?
In de meeste besturen van pensioenfondsen zitten bestuurders namens een geleding: werkgevers, werknemers en gepensioneerden. Dat wil niet zeggen dat zij alleen de belangen van hun geleding vertegenwoordigen. Zij moeten zich inzetten voor het gehele fonds en al zijn deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden.
Waarom hebben we moeten accepteren dat werkgevers en werknemers besloten hebben zonder de gepensioneerden?
Het is de opvatting van sociale partners dat het aanvullend pensioen een arbeidsvoorwaarde is en deel uitmaakt van de periodieke CAO-onderhandelingen. De vakbeweging heeft de opvatting dat zij in deze onderhandelingen ook de gepensioneerden vertegenwoordigt.
Dit nieuwe pensioenstelsel is een vorm van gelegaliseerde diefstal waar de overheid aan meedoet en faciliteert. Mijn pensioen was een afspraak tussen mij en mijn werkgever. De overheid heeft zich dit onrechtmatig toegeëigend.
Of het echt diefstal is, dat wil zeggen of u minder krijgt dan zonder wijziging, zal de toekomst uitwijzen. Het is in ieder geval een eenzijdige schending van een contract dat volgens het verbintenissenrecht alleen kan worden vervangen door een ander contract als beide partijen daarmee instemmen.
Is het uitschakelen van de toegang tot het recht voor wat betreft de Wtp niet in strijd met de artikelen 6 lid 1 EVRM en 17 van de Grondwet? Is dat niet een ernstige schending door Nederland van het EVRM dat op 23 augustus 1954 voor Nederland in werking getreden is?
Of het inderdaad een schending van het eigendomsrecht is zou een rechter moeten uitspreken. Wij zijn met u van mening dat het uitschakelen van het instemmingsrecht juridisch (en trouwens ook moreel) niet door de beugel kan.
Vraag: Wat kost deze stelselwijziging? Wie draagt de kosten? De gepensioneerden hebben er niet om gevraagd en het pensioenvermogen is wel voor een groot deel hun eigendom! Wordt over hun hoofden heen over hun bezit beslist?
De kosten bedragen naar schatting miljarden en die kosten worden betaald uit de reserves van de fondsen, dus uit ons spaargeld.
Waarom hebben sociale partners meer te zeggen over ons uitgesteld loon dan wij?
Het aanvullend pensioen is een arbeidsvoorwaarde en wordt tijdens CAO-onderhandelingen besproken. Daarom hebben sociale partners hier iets over te zeggen.
Waarom beslissen sociale partners mee en niet de gepensioneerden?
Gepensioneerden hebben nog steeds een relatie met hun werkgever(s) als het om hun pensioen gaat. Sociale partners behoren daarom in hun overwegingen de belangen van gepensioneerden mee te wegen. In dit geval hebben ze dat in onvoldoende mate gedaan. Wij gaan nog verder in ons oordeel: ook van hen die nog werken zijn de belangen niet voldoende meegewogen.
Is eenzijdige contractbreuk niet aan te vechten?
Ja, door een rechtszaak te beginnen op grond van het verbintenissenrecht. Er zijn stichtingen die zich daarop voorbereiden.
Het pensioen is toch van jezelf en dus niet van de staat. Waar bemoeit zij zich mee?
Omdat het pensioen financiële aspecten heeft is er onafhankelijk toezicht en de staat regelt de voorwaarden van dat toezicht. En de staat is ook werkgever en het ABP is het grootste pensioenfonds in Nederland. Die vermenging van rollen: toezicht organiseren en werkgever zijn, is naar onze mening een van de oorzaken van de problemen.