Hoofdstuk 10 – Overige vragen

Ik ben bang dat de ‘hoge bazen’ een manier vinden om de pensioenen laag te houden en er zelf dik geld aan te gaan verdienen. Zijn er veiligheden ingebouwd om dit te voorkomen en hoe transparant wordt dit gemaakt?

Actuarissen en accountants houden toezicht, evenals De Nederlandsche Bank.

Waarom is gekozen voor zulke negatieve sprekers die voor onnodige onrust zorgen? Ik heb al verschillende webinars gevolgd die de informatie neutraal brachten. Jammer dit.

Naar ons oordeel hebben tot nu toe vooral voorstanders van de Wtp een podium gekregen in het publiek debat over de pensioenstelselherziening; kritische geluiden zijn er volop maar werden ondergesneeuwd. Wij willen ook die kant van de zaak belichten, omdat we dat in het belang achten voor de eigen oordeelsvorming van pensioendeelnemers.

Er zitten vier deskundigen aan tafel. Ik heb het idee dat deze allemaal negatief tegenover de Wtp staan. De Wtp is bedacht en goedgekeurd door de meerderheid van de Eerste Kamer, de Tweede Kamer, de werkgeversorganisaties en de vakbonden. Zijn deze mensen dan dom geweest?

Deze mensen hebben andere keuzes gemaakt waarbij de basisfilosofie een meer individueel pensioen is waarin het element van solidariteit tussen generaties is weggehaald. Die solidariteit is echter de kern van een pensioenstelsel dat op kapitaaldekking functioneert, zoals in Nederland het geval was en is. Bovendien komt er in het nieuwe stelsel een premieregeling en geen uitkeringsregeling. Bij een premieregeling moet de deelnemer maar afwachten wat zijn pensioenuitkering wordt en er komen meer fluctuaties in uitkeringen. De onzekerheid over pensioen neemt toe en dat kan veel wantrouwen bij deelnemers oproepen; een risico voor de verplichtstelling.

Wat voor consequentie heeft de nieuwe regeling voor het afsluiten van een hypotheek? Je kunt geen vast inkomen tonen bij een bank, omdat dat behoorlijk zou kunnen variëren in de toekomst.

Waarschijnlijk een lagere hypotheek.

Ik begrijp de samenhang tussen het Financieel toetsingskader (Ftk) en de Wet toekomst pensioenen (Wtp) niet. Kunt u deze samenhang verklaren?

Er is weinig samenhang. Ftk (de huidige of zeg maar oude wet) kent een uitkeringsregeling en Wtp kent een premieregeling. Ftk is collectief, Wtp is met name een individuele regeling. Zie antwoord 5. De enige overeenkomst is de risicovrije rekenrente die beide systemen hanteren, terwijl de vakbeweging bij het Pensioenakkoord in 2019 dacht dat ze van deze risicovrije rekenrente, die indexatie zo lang heeft tegengehouden, af waren.

Ik ben 48 en vraag me als ik dit hoor af wat er voor mij dan nog over is van de afgelopen 30 jaar dat ik premie heb betaald. Het voelt als een kwetsbare leeftijd, jongeren bouwen meer op dan ik nog kan doen.

We kunnen ons uw gevoel voorstellen. De breuk van een pensioenstelsel kan soms nare gevolgen hebben. Weliswaar komt er compensatie voor het afschaffen van de doorsneepremie, maar hoe dat individueel uitvalt blijft onzeker.

Nu kan je het pensioen naar voren halen. Kan dit ook in het nieuwe stelsel?

Dat is wel de bedoeling.

Ik vind dat de nadruk erg op de negatieve effecten ligt, terwijl de verwachting is dat we erop vooruitgaan en de nadelen slechts misschien op zullen treden.

Wij zijn daar minder gerust op; de tijd zal leren. De uitspraak van de voormalig FNV-voorzitter ‘Iedereen gaat er op vooruit’ moeten wij helaas als desinformatie kwalificeren.

In mijn UPO staat duidelijk wat ik heb opgebouwd en wat mijn jaarlijkse uitkering is zo lang als ik leef.

Leest u ook even de kleine letters erbij.

Is het waar dat politici niet meegaan? Is het waar dat pensioengeld gebruikt gaat worden om wapens voor Oekraïne te betalen?

Voor de aanpassing van de pensioenregeling voor politici is op basis van de Grondwet een tweederde meerderheid in beide Kamers nodig. Dit volgt naar verluidt later. Pensioenfondsen financieren niet rechtstreeks wapens voor Oekraïne. Tot voor kort werd er op basis van de regels voor verstandig/duurzaam beleggen helemaal niet geïnvesteerd in bijvoorbeeld wapenfabrikanten. Maar als gevolg van hetgeen er gebeurt in Oekraïne lijkt dit nu wel weer te gaan gebeuren.

De kosten die consultancybureaus maken voor de omkat-operatie, worden die betaald uit de pensioenpotten? En zo ja, verdienen die dan bakken met geld en worden de deelnemers hiermee gekort?

Die worden betaald door pensioenfondsen en dat gaat dus ten koste van het pensioenvermogen.

Waarom kon het huidige pensioenstelsel niet aangepast worden om beter aan te sluiten bij de huidige arbeidsmarkt? Dat gebeurde eerder toch ook, bijvoorbeeld bij het veranderen van de pensioenberekeningen over het middelloon in plaats van over het eindloon op het moment van met pensioen gaan!

Een goede vraag. Er is helaas door sociale partners (vakbeweging en werkgevers) en overheid gekozen voor een uiterst gecompliceerde vernieuwing van het pensioenstelsel.

Komen De Nederlandsche Bank en diens president Knot ook nog aan bod met het oog op de huidige achterlijke rekenrente?

Over de rekenrente hebben we het vaak over gehad. Ook in het verleden hebben we voorstellen gedaan om een andere rekenrente toe te passen. Maar daar is niet voor gekozen.

Is de nieuwe regeling niet zodanig dat het alleen maar voordelig is voor de top en aandeelhouders van de fondsen?

Nee, dat kan men zo niet stellen. Pensioenfondsen hebben sowieso geen aandeelhouders. Er wordt nu ook al belegd in het huidige stelsel, dus daar verandert vrijwel niets.

Maar als die potjes niet worden samengevoegd, betaal je bij ieder fonds overheadkosten!

Elk fonds heeft kosten. Of u meer of minder betaalt hangt af van specifieke situaties.

Ik snap er niets meer van. Moet ik zelf wat doen?

Dat u er niks meer van snapt kunnen we ons best voorstellen. We hadden een goede regeling die weliswaar wat aangepast en gemoderniseerd had kunnen worden, maar het nieuwe systeem maakt het de deelnemers erg moeilijk.

Klopt het dat de pensioenfondsbestuurders hoofdelijk aansprakelijk zijn voor hun handelingen?

Zij hebben een bestuursaansprakelijkheid. Hiervoor zijn ze gewoonlijk wel verzekerd.

In het oude systeem was je ook niet zeker van je pensioen doordat het soms niet meeging met inflatie. Laten we niet doen alsof er in het oude stelsel geen risico was. Of begrijp ik het niet goed?

U hebt helemaal gelijk. Door de risicovrije rekenrente is het heel moeilijk om bij erg lage rentes een hoge dekkingsgraad te houden. De rendementen waren goed, maar die werden door het niet-indexeren opgepot. Ook is in 2014 nog een extra eis in het Financieel toetsingskader aangebracht om te mogen indexeren, terwijl die lage rekenrente al zo streng was. Een opeenstapeling van eisen, door de politiek aangebracht, was volstrekt overbodig.

Ik hoor net dat er niemand een greep uit de kas zal doen. Is dit inclusief de enorme kosten verbonden aan de stelselwijziging?

Er komt geen greep uit de kas, maar de kosten van het nieuwe stelsel zijn erg hoog. Zowel voor de overgang nu (dus eenmalige kosten) als de vaste jaarlijkse kosten straks.

Zit ik verkeerd met mijn overtuiging dat het grote geld (financiële markten) aan onze pot trekt en dat dit een eerste stap is?

Het zijn slechte keuzes geweest van de partijen die het Pensioenakkoord 2019 hebben gesloten. Daar heeft de toezichthouder een nogal sterke rol bij gespeeld door steeds te blijven hameren op de risicovrije rente. De financiële markten zijn hierbij geen partij geweest.

Zou je onder het flexibele contract mogen kiezen voor 50% vast bij verzekeraar en 50% variabel bij het pensioenfonds?

Dat hangt af van het pensioenreglement. In principe kan dit inderdaad, maar dat moet dan wel mogelijk gemaakt worden. Op zich is het niet onlogisch om zekerheid te hebben voor een bepaald basisinkomen en dan wat meer risico voor de rest.

Hoe wordt ieder jaar opnieuw de hoogte van het pensioen bepaald? Alleen afhankelijk van (de groei van) je potje of ook nog van een rekenrente?

Het is een combinatie van de groei van het potje en de rekenrente. Daarbij komen dan nog de resultaten van voorgaande jaren die we niet in een keer meenemen maar over de tijd uitsmeren.