Vader en dochter Rovers werkten samen

Willie Rovers en Chantal Bleeker-Rovers hadden niet gedacht dat hun werk ooit zo’n duidelijk raakvlak zou vertonen. Willie is bestuurder van de Veghelse KBO-Afdeling Wijnu en betrokken bij de provinciale ledenadministratie van KBO-Brabant. Zijn dochter Chantal is internist en hoogleraar aan het Radboudumc in Nijmegen. Kort na de eerste coronagolf werkten ze samen aan een artikel over de oversterfte onder ouderen in Brabant. Ondertussen kwamen ze alleen bij elkaar op familiebezoek in de tuin.

Chantal Bleeker-Rovers heeft het razend druk, al bijna twee jaar. Ze is internist-infectioloog, hoogleraar Uitbraken van Infectieziekten en voorzitter van het crisisteam COVID-zorg van het Radboudumc in Nijmegen. En daarbij heeft ze ten tijde van het interview ook nog een armblessure, waardoor ze niet zelf vanuit haar woonplaats Veghel naar het ziekenhuis in Nijmegen kan rijden.

Het gesprek vindt eind november 2021 plaats, als de coronacijfers torenhoog zijn en het kabinet op het punt staat strengere maatregelen aan te kondigen. Geen wonder dus dat ze het niet helemaal redt om op de afgesproken tijd achter haar beeldscherm te zitten. Even later zal ze zeggen: ‘Het was weer zo’n dag waarop ik van alles van plan was, maar uiteindelijk vooral veel media te woord heb gestaan.’ Diezelfde avond zit Chantal Bleeker-Rovers bij Nieuwsuur aan tafel.

In afwachting van de komst van Chantal begint vader Willie Rovers alvast te vertellen. Door het werk van zijn dochter was hij vanaf het allereerste begin doordrongen van de ernst van de coronacrisis – zelfs nog vóór de eerste Nederlander besmet raakte. ‘In februari 2020 werd de eerste besmetting in Italië bekend. Chantal en haar gezin waren bij ons op bezoek en ik herinner me goed dat ze zei: “Nu hebben we de strijd verloren”. Dat viel me zó op, omdat het niets voor Chantal is om zo bedrukt te zijn.’ Al heel snel daarna begon Chantal haar ouders te waarschuwen, herinnert Willie Rovers zich. ‘“Doe dit niet, doe dat niet, blijf thuis.” Ze was erg bezorgd over ons. We hadden begin maart de open dagen bij Wijnu, onze KBO-Afdeling in Veghel. Ik mocht daar van Chantal niet naartoe. Als compromis ben ik even een halfuurtje geweest. Ik vond dat ik als bestuurder niet kon wegblijven.’

De bezorgdheid van Chantal bleek terecht: ‘Heel kort daarna kregen we de eerste rouwbrieven van overleden KBO-leden binnen.’ En waar hun omgeving eerst nog wat sceptisch had gereageerd op de plotselinge voorzichtigheid van Willie en zijn echtgenote, duurde het niet lang of ze kregen de vraag: ‘Wat zegt Chantal hierover?’ ‘In het bestuur is me dat heel vaak gevraagd. Door Chantal wisten wij al vroeg veel over corona’, zegt Willie.

Ondertussen zag Willie de rouwbrieven bij zijn Afdeling binnenstromen. Als voorzitter van de werkgroep van het ledenadministratiesysteem LeaWeb, had hij bovendien zicht op het overlijden van leden in alle Afdelingen van KBO-Brabant. ‘In overleg met het bestuur van KBO-Brabant ben ik toen precies gaan uitzoeken hoe groot de sterfte was onder onze leden. Ik werkte de cijfers door van bijna driehonderd Afdelingen over zes weken: medio maart tot eind april 2020, dus tijdens de eerste coronagolf. Het was duidelijk dat de oversterfte onder Brabantse ouderen groter was dan in het nieuws werd gemeld. Ik stuurde mijn cijfers door naar Chantal. Zij was meteen geïnteresseerd en zo ging het balletje rollen.’

Om goed zicht te hebben op hoeveel mensen méér dan in een ‘gewoon’ jaar waren overleden in die zes weken in het voorjaar van 2020, spitte Willie ook de cijfers uit diezelfde periode van 2017, 2018 en 2019 door. ‘En daarna wilden Chantal, haar collega’s en een paar mensen van het RIVM die bij het onderzoek betrokken waren geraakt, de cijfers graag nog verder uitsplitsen naar man/vrouw en leeftijd. Toen ben ik er voor een derde keer helemaal doorheen gegaan.’ Na twee maanden intensief samenwerken lag er een wetenschappelijk artikel waar de naam van Chantal én Willie onder staan. ‘Had van mij niet gehoeven hoor, mijn naam erbij, maar Chantal wilde dat wel graag.’ Het artikel werd in 2021 gepubliceerd in een wetenschappelijke uitgave van het RIVM.

Terugkijkend zegt Willie: ‘Heel bijzonder om dit samen te doen. Zo leerde ik Chantal ook eens van een andere kant kennen. En tegelijk: ze bleek nog altijd net zoals vroeger. Heel precies. Het is niet snel goed genoeg. Toen ik de derde keer door alle cijfers heen ging, heb ik alles tot op de komma nageplozen. Dat ligt mij trouwens ook wel, want dat doe ik bijvoorbeeld ook met stamboomonderzoek.’ Lachend: ‘Ja, ze zal het wel niet van een vreemde hebben.’

Het onderzoek verbond hen in die tijd, want als familieleden zagen ze elkaar bijzonder weinig. ‘Chantal waarschuwde ons veel. Ze heeft ons best kort gehouden. Als we bij elkaar op bezoek gingen, was dat altijd in de tuin. We waren in die periode vijftig jaar getrouwd, maar daar hebben we niet veel aan kunnen doen. Aan de ene kant vond ik die voorzichtigheid goed, want de gevaren waren duidelijk. Aan de andere kant: je moet ook leven. We hebben in grote lijnen haar adviezen opgevolgd, maar ook weleens voor onszelf een compromis gesloten, hoor.’

Dan voegt Chantal zich bij het gesprek. Ze blikt nog even terug op die beginperiode. ‘Net voor wat we toen de “intelligente lockdown” noemden, heb ik mijn ouders gevraagd niet meer naar buiten te gaan en geen boodschappen meer te doen.’ Ze hebben het er onderling nooit echt over gehad, hoe het was dat zij als dochter zo streng was tegen haar ouders. ‘Terugkijkend ben ik heel blij dat ik ze zo gewaarschuwd heb’, zegt Chantal, die in de beginfase van de coronacrisis ook lid was van het OMT. ‘Het was een voordeel dat ik steeds zo vroeg geïnformeerd was.’ 

Willie Rovers: ‘Chantal was toen al bijna dag en nacht in de weer, en nu nog. Haar werk is heel belangrijk voor ons allemaal. Ik ben daar heel trots op. Nog steeds krijg ik reacties als Chantal op tv is geweest of in de krant heeft gestaan.’ Over het gezamenlijke onderzoek zegt Chantal: ‘Het was heel waardevol om samen met mijn vader in mijn wereld bezig te zijn. Hij heeft nooit eerder wetenschappelijk onderzoek gedaan, maar leverde de gegevens perfect bruikbaar aan.’ Tegen haar vader: ‘Je bent nog net zo precies als je altijd al was. We konden er zo mee aan de slag.’

Chantal werd ongewild een van de bekende deskundigen die regelmatig in de media hun visie geven op de coronasituatie. ‘Het is enerzijds heel gek waar ik in terecht ben gekomen. Nog meer dan tijdens de eerste golf worden mijn plannen regelmatig in de war geschopt omdat de actualiteit om voorrang vraagt. Maar ik vind het tegelijkertijd ook mooi om iets te kunnen zeggen in de media en zo mijn bijdrage te kunnen leveren in deze crisis.’ 

Over de nieuwste besmettingsgolf maken ze zich beiden zorgen. ‘Dit virus gaat niet weg’, zegt Chantal. ‘We moeten er mee leren leven. Daar is het nu nog niet het moment voor, met zoveel mensen in de ziekenhuizen. Maar in een iets latere fase moeten we het virus beheersen met vaccinatie, maar ook met mondneusmaskers, testen, isolatie en bron- en contact-onderzoek. Daarmee kunnen we op een punt komen dat we er niet al te veel last meer van hebben. Eerdere pandemieën hadden ook een hoogtepunt van twee, drie jaar. Daarna wordt het beter.’ 

Haar zorgen gaan niet alleen over de enorme druk op de gezondheidszorg, maar ook over de onrust in de maatschappij. ‘Die twee samen zorgen voor een giftige cocktail.’ Ook met haar ouders is ze opnieuw voorzichtig. ‘Ik heb weer tegen ze gezegd: ga niet naar bijeenkomsten met meerdere mensen, draag steeds een mondneusmasker. Als wij met de kinderen op bezoek gaan – wat door de drukte momenteel overigens weinig lukt – doen we altijd eerst een zelftest, om te voorkomen dat we opa en oma besmetten.’

Willie Rovers en zijn vrouw zíjn ook weer voorzichtiger, vertelt hij. ‘Ik heb een kwetsbare gezondheid. Daarom rijd ik mijn vrouw naar de supermarkt, maar ga ik niet mee naar binnen. We zien ook binnen de vereniging de besmettingen weer toenemen, óók bij mensen die volledig gevaccineerd zijn. Ons gebouw is gesloten voor alle activiteiten, alles ligt weer stil en ik vrees dat dat nog wel even gaat duren. We zijn weer gebonden aan huis. Voor mijzelf is dat niet zo zwaar, want ik vermaak me al gauw. Bij veel andere mensen zie ik wel dat ze snakken naar contact. Sinds er weer meer mocht, liep het storm. De mensen hadden het duidelijk gemist. En nu moeten we na een korte periode alles alweer stilleggen. Dat is moeilijk.’