Ga door naar hoofdcontent
ArtikelenEven checken hoe de gezondheid is…
Pleidooi voor consultatiebureaus voor ouderen:

Even checken hoe de gezondheid is…

Maandag 30 september 2024

Laagdrempelige consultatiebureaus voor senioren kunnen met controles, advies, preventie en vaccinaties helpen langer gezond en vitaal te blijven, meent Tweede Kamerlid Judith Tielen.

Motie

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

  • constaterende dat consultatiebureaus voor 98 procent van de zuigelingen en peuters toegang bieden tot preventie en vroegsignalering van gezondheidsrisico’s en -problemen;
  • overwegende dat de jeugdgezondheidszorg bijdraagt aan werkdrukverlaging van de eerstelijnszorg;
  • overwegende dat ook kwetsbare volwassenen en ouderen behoefte hebben aan laagdrempelige en eenduidige toegang tot preventie (onder andere met vaccins) en vroegsignalering;
  • verzoekt de regering te onderzoeken of en op welke manier voor ouderen een soortgelijke voorziening als het consultatiebureau deze eenduidige toegang kan bieden, met een positief effect op de werkdruk in de eerstelijnszorg, en gaat over tot de orde van de dag.
Judith Tielen (rechts): ‘Een periodieke check creëert de mogelijkheid gezond ouder te worden

De taal is altijd wat formeel en komt afstandelijk over. Veel mensen haken dan ook af als ze een motie lezen die is ingediend in de Tweede Kamer. En dat is jammer, want moties bevatten vaak goede ideeën en plannen. De motie hierboven werd in januari ingediend door VVD-Kamerlid Judith Tielen. Eenvoudig gezegd stelt zij voor om te onderzoeken of er consultatiebureaus voor volwassenen, en dan met name voor ouderen, kunnen worden opgezet. Net zoals die al bestaan voor kinderen van nul tot vier jaar en hun ouders. Die consultatiebureaus, waarvan er bijna honderdzeventig in Nederland zijn, kunnen door de ouders vrijwillig worden bezocht. Ze krijgen er kosteloos preventief advies en goede raad over de gezondheid van hun kleine spruit. Bovendien worden op de bureaus baby’s, peuters en kleuters gevaccineerd volgens het Rijksvaccinatieprogramma.

In gesprek

In haar motie geeft Judith Tielen aan dat vergelijkbare consultatiebureaus voor ouderen kunnen zorgen voor het tijdig signaleren van gezondheidsrisico’s. Ook door het geven van relevante vaccinaties kunnen consultatiebureaus bijdragen aan het langer gezond blijven. Dat levert een win-winsituatie op, want senioren kunnen met hun vragen over vaccinaties terechtop het bureau. Senioren Netwerk Nederland pleit al langer voor het opzetten van een netwerk van consultatiebureaus voor ouderen. Eerder dit jaar kwam het daarmee landelijk in het nieuws. Leo Bisschops, voorzitter van Senioren Brabant-Zeeland en woordvoerder namens Senioren Netwerk Nederland: “We hielden een pleidooi voor het opnemen van vaccinaties tegen gordelroos in het Rijksvaccinatieprogramma, en meteen voor consultatiebureaus waar de vaccinaties kunnen worden verstrekt. Op die bureaus kunnen ook de fysieke testen en gesprekstafels van onze Vitaliteitsdagen worden uitgevoerd. De metingen die tijdens zo’n dag worden uitgevoerd bieden senioren een waardevol inzicht in hun vitaliteit, maar het zijn momentopnames, terwijl het juist belangrijk is dat sommige zaken vaker gescreend en gevolgd worden.” Alle reden om in gesprek te gaan met Judith Tielen en te ontdekken op welke manier ze samen kunnen optrekken om dit te realiseren.

We moeten niet meer wachten tot er ineens iets ernstigs gebeurt

Ingeburgerd

“Ik vind het belangrijk dat mensen, en dus ook ouderen, de verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven”, vertelt Judith Tielen in het overleg met onder meer Leo Bisschops. “De politiek moet daarvoor de voorwaarden scheppen. Consultatiebureaus kunnen helpen kwetsbare senioren hun leven zo lang mogelijk te laten leiden zoals ze dat zelf wensen.” Bisschops stelt vast dat jeugdconsultatiebureaus ingeburgerd zijn; 98 procent van de kinderen komt er. “Een consultatiebureau voor ouderen zou in dezelfde sfeer moeten zijn; ingebed in het dagelijks leven. Heel normaal dat je daar zo nu en dan naartoe gaat, even laat kijken hoe de situatie is en met advies naar huis gaat. Dat spreekt ons erg aan”, aldus Leo Bisschops.

Periodieke check

“Preventieaanbevelingen over niet-roken, meer bewegen en gezonde voeding blijven op jongere leeftijd vaak niet kleven”, constateert Tielen. “Pas als je ergens beginnend last van krijgt, verandert de zaak. Dát is het moment om over gezondheid in gesprek te gaan. Over hoe je levensstijl eruit ziet. Als je ouder wordt, is het handig om in de gaten te houden of je veroudering wel op een normale manier verloopt. Dus nog vóórdat je een keer valt en je heup breekt of een nare hartafwijking blijkt te hebben. Zo’n periodieke check met eenvoudige verwijsmogelijkheden creëert de mogelijkheid om bewust bezig te zijn met verouderen op een zo gezond mogelijke, bij u passende manier. Dat zou een vanzelfsprekendheid moeten zijn, en dat kan in een consultatiebureau. Je kunt er advies en tips krijgen.” Tielen vindt het een goed idee om ook metingen te laten plaatsvinden. “Bijvoorbeeld over het valrisico. Vanaf je vijftigste vinden er al veranderingen in het looppatroon plaats. Ga maar eens op een terras zitten en zie hoe slecht veel mensen lopen. Periodieke controle van het valrisico zou heel veel leed en ellende kunnen voorkomen.”

Judith Tielen (52) is bijna zeven jaar lid van de Tweede Kamer. Sinds twee-en-een-half jaar is ze namens de VVD woordvoerder Gezondheid en Zorg. Judith wist al op jonge leeftijd dat ze de politiek in wilde. “Want politiek gaat over alles. En alles is politiek”, zegt ze. Voordat Tielen Kamerlid werd, zat ze bijna vier jaar in de gemeenteraad van Utrecht.

Ontmoetingsplein

In een consultatiebureau zouden vrij – willigers, zoals gepensioneerde zorgverleners, en beroepskrachten kunnen samenwerken. Het kan een soort ontmoetingsplein worden, wat zoveel mogelijk wegblijft van het medische circuit. Naarmate de leeftijd oploopt kan de frequentie van de consultaties oplopen: van één keer per jaar voor jongere senioren naar bijvoorbeeld één keer per maand op hoge leeftijd. Het zijn zomaar wat ideeën die tijdens het gesprek over tafel gaan. “We moeten niet meer wachten tot er inééns iets ernstigs is, maar het gesprek daarover periodiek voeren en vooruit denken”, stelt Tielen. “Zeker bij de oudere doelgroep constateer ik daaraan een grote behoefte”, vult Bisschops aan. “Dat type gesprekken vindt nu nog te veel plaats ná een incident. Mensen die na een val met een gebroken heup op de intensive care komen en daar de vraag krijgen: ‘Wat wilt u?’ Daar is meestal niet over nagedacht en ze moeten het antwoord schuldig blijven. Soms kunnen ouderen in die emotionele situatie geen beslissing nemen en komt de vraag bij de zoon of dochter terecht. Maar ook die kan geen knoop doorhakken, want er is nooit eerder over gesproken. Ook voor kinderen van de ouderen is een consultatiebureau – en een bezoek daaraan – een goed plan.”

Inzichten verzamelen

Het voorstel van Judith Tielen kreeg bijval in de Tweede Kamer. De motie werd aangenomen; er komt een onderzoek naar de haalbaarheid van consultatiebureaus voor ouderen. Maar hoe vervolgens verder? Hoe wordt dit voorstel ‘van het papier afgetrokken’, één van Tielens stokpaardjes. Het Kamerlid glimlacht. “Het vraagstuk gaat natuurlijk verder dan alleen het opzetten van consultatiebureaus. De vraag is hoe we in Nederland ouder worden meer kunnen verbinden aan gezondheid en gezondheidsoplossingen. Het consultatiebureau is daar een vorm van. Laten we samen inzichten verzamelen waar we iets mee kunnen, bijvoorbeeld door te gaan praten met consultatiebureaus voor zuigelingen.” Leo Bisschops kan zich daarin helemaal vinden: “Laten we hierin inderdaad samen optrekken. Het is een goed idee om te onderzoeken wat de overheid, het maatschappelijk middenveld en de mensen zelf kunnen doen. Wij zijn erbij!”

Dit jaar spreekt ONS Magazine met krachtige vrouwen uit de politiek over actuele thema’s die voor senioren van belang zijn. Zo spraken we eerder met Agnes Joseph van NSC, Mona Keijzer van BBB en Sarah Dobbe van de SP.

Beeld: Christian Keijsers

Afbeelding voor Adri van Esch

Adri van Esch