Long covid: wat weten we er nu over?
Maandag 27 november 2023Over langdurige coronaklachten horen we niet veel meer, toch worstelen patiënten van alle leeftijden nog dagelijks met de gevolgen. Voor senioren is het extra lastig. In dit artikel leggen we uit waarom en wat eraan te doen is.
Hoe ontdekt u dat u minder kunt, als u niet meer dagelijks werkt of sport? Weet u überhaupt dat u corona gehad heeft? In het begin van de pandemie waren er nog geen testen en tegenwoordig wordt er nauwelijks nog getest. U kunt dus ongemerkt een corona-infectie doormaken. Sommige longcovidklachten zijn herkenbaar, maar lang niet allemaal. Misschien denkt u of uw omgeving dat uw klachten met uw leeftijd te maken hebben.
Margot van Bergen van C-support hoort dit regelmatig: ‘Als senioren last hebben van zogeheten hersenmist, een bekend symptoom bij post covid (andere naam voor long covid, red.), wordt natuurlijk sneller gedacht aan dementie. En dat geldt voor meer ouderdomsklachten. Als een senior niet snel herstelt, kijkt de omgeving daar niet meteen gek van op. Dat merk ik zelf ook: mijn moeder van 84 herstelt minder snel van een gewone griep dan ik. “Dat hoort bij de leeftijd”, denken we dan.’
Toch is het volgens Van Bergen belangrijk dat we weten of iemand ‘gewoon vermoeid’ is of postcovidpatiënt is. Daarom wordt er nog steeds volop onderzoek naar gedaan. Van Bergen: ‘Het is heel bepalend voor de behandeling. Als u bij de fysiotherapeut komt omdat u heel moe bent, wordt het misschien geweten aan een slechte conditie en krijgt u een flink oefenschema om die conditie weer op te bouwen. Terwijl van post covid bekend is dat u juist een heftige terugval kunt krijgen bij te zware belasting. Of stel dat u hartkloppingen voelt, maar uw cardioloog kan niets terugvinden op de ECG. Dan gaat u aan uzelf twijfelen, terwijl dit een bekend symptoom is van post covid.’
Wat is long covid?
Corona of covid-19 is een infectieziekte. De meeste mensen herstellen binnen enkele dagen of weken. Maar er is ook een groep mensen die na drie maanden nog (ernstige) klachten heeft. Dat noemen we long covid of post covid. De term long komt van het Engelse woord voor lang en geeft dus aan dat het om langdurige klachten gaat, niet dat het om klachten van de longen gaat. De symptomen variëren sterk van persoon tot persoon. Vaak is er sprake van klachten zoals vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, benauwdheid, vergeetachtigheid, hartkloppingen, niet goed kunnen concentreren, spier- en gewrichtspijn, smaak- en reukverlies. Postcovidsymptomen kunnen maanden of zelfs jaren aanhouden na het herstel van een acute covid-19-infectie. Er is geen specifieke test om post covid vast te stellen. De diagnose wordt meestal gesteld op basis van de aanhoudende symptomen. De impact van post covid op het dagelijks leven kan aanzienlijke beperkingen opleggen; denk aan onvoldoende beweging en minder sociale activiteiten.
Wat weten we?
Veel is nog onbekend over post covid. Daarom wordt er veel onderzoek gedaan. De verschillen tussen patiënten onderling zijn groot, maar de grilligheid van de klachten is voor iedereen herkenbaar. C-support beschrijft vijf theorieën over wat er in het lichaam gebeurt als het een covidinfectie doormaakt en niet goed herstelt.
- Er blijven restjes bacterie of virus aanwezig in verschillende organen, zoals darmen, longen, hersenen, nieren.
- Het virus verstoort de darmflora, waardoor ontstekingen ontstaan.
- Het afweersysteem is door het virus in de war geraakt en valt nu lichaamseigen cellen aan.
- Het virus heeft de vaatwanden beschadigd, waardoor ze gaan verstoppen en het bloed minder goed zuurstof en voedingstoffen kan transporteren. Dit kan heftige pijnen in het lichaam veroorzaken.
- Het virus heeft schade toegebracht aan het zenuwweefsel waardoor het zenuwstelsel wordt ontregeld. Dit zou duizeligheid, hersenmist en hoofdpijn kunnen verklaren.
Van postcovid is bekend dat u juist een heftige terugval kunt krijgen bij te zware belasting
Feiten en cijfers
- Eén op de acht Nederlanders houdt langdurig klachten na een coronabesmetting. Dit concluderen onderzoekers van UMC Groningen en het Radboudumc na analyse van de gezondheidsgegevens van 13.000 Nederlanders.
- De grootste groep is vrouw; bijna 65,9 procent, 33,9 procent man en 0,3 procent ongedifferentieerd.
- De grootste groep is tussen de 40 en 70 jaar. Hier valt dus wel een vraagteken bij te plaatsen, omdat het onder senioren vaak niet wordt herkend of gediagnostiseerd.
Behandelingen
De behandeling van post covid is vaak multidisciplinair, waarbij verschillende zorgverleners zoals artsen, fysiotherapeuten, psychologen en voedingsdeskundigen samenwerken om een gepersonaliseerd behandelplan te ontwikkelen.
De behandeling is meestal gericht op het verlichten van de symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven van de patiënt. Hier zijn enkele van de therapieën en benaderingen die kunnen worden ingezet:
- Medicatie: bij pijn en ontstekingen kunnen pijnstillers en ontstekings- remmende middelen worden voorgeschreven door een arts.
- Fysiotherapieenrevalidatie: dit kan helpen bij het verbeteren van de ademhaling, spierkracht en uithoudingsvermogen, vooral als de patiënt last heeft van kortademigheid of spierzwakte.
- Pacing: dit is een manier om energie te besparen door activiteiten kort te houden en vaak tussendoor te rusten.
- Ademhalingsoefeningen en zuurstoftherapie: erg duur en niet bewezen effectief, maar sommige patiënten met ernstige kortademigheid kunnen er baat bij hebben.
- Dieet- en voedingsadvies: een uitgebalanceerd of aangepast dieet kan helpen bij het bevorderen van algemene gezondheid en herstel.
- Logopedie: voor de behandeling van spraak-, taal-, stem- en slikproblemen.
- Ergo-en oefentherapie, acupunctuur, shiatsumassages, natuurgeneeskunde en de beoefening van meditatie en mindfulness.
Als senioren last hebben van zogeheten hersenmist, wordt natuurlijk sneller gedacht aan dementie
Valkuilen
Veel postcovidpatiënten ervaren psychologische klachten. Dat is ook niet zo gek, want het kan hun leven helemaal op zijn kop zetten. Ze kunnen niet meer vertrouwen op wat ze altijd konden.
Ook hier wordt onderzoek naar gedaan, bijvoorbeeld in het Amsterdam UMC. Daar zien klinisch psychologen vooral twee mechanismen die niet bevorderlijk zijn voor herstel. Aan de ene kant zijn er mensen met de overtuiging dat actief zijn goed of gezond voor hen is. Zij doen daardoor te veel en hebben vervolgens een terugval. Anderzijds zijn er mensen die te voorzichtig zijn en te veel rust nemen, waardoor ze juist in conditie achteruitgaan. In beide gevallen is er winst te behalen in het veranderen van de eigen overtuiging, bijvoorbeeld met psychologische ondersteuning.
Herstelzorg
Er is een tijdelijke regeling paramedische herstelzorg voor mensen met langdurige coronaklachten. Sinds 18 juli 2020 krijgt u (vooralsnog tot 2024) paramedische herstelzorg vergoed vanuit de basisverzekering. U betaalt wel eigen risico. Deze herstelzorg kan bestaan uit fysiotherapie, oefentherapie, ergotherapie, diëtetiek en logopedie.
Passende zorg
Heeft u hulp nodig bij klachten na corona? C-support adviseert gratis over welke zorg bij uw klachten past. U kunt er ook terecht met andere vragen en u kunt er webinars en trainingen volgen. Kijk op www.c-support.nu of bel (073) 440 04 40. Ook zijn er praatgroepen van bijvoorbeeld patiënten- organisatie PostCovid NL. Meer informatie via www.postcovidnl.nl
Bronvermelding De informatie en cijfers uit dit artikel zijn afkomstig van C-support,een organisatie die in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport mensen met langdurige coronaklachten ondersteunt. C-support adviseert bovendien (zorg)professionals en geeft hen (na)scholing. Meer info: www.c-support.nu
Beeld Adobe Stock
Gerelateerde artikelen
Geniet van alle ONS voordelen als KBO lid:
✔ Ontvang 11x per jaar het print magazine ONS.
✔ Ontvang 12x per jaar het ONS Mailmagazine
✔ Iedere dag 8 verschillende puzzels maken
✔ Er op uit met voordeel
✔ Veel keuze uit aanbiedingen