Herinnert u zich de Brabantse koffietafel nog?

Het is Brabants op z’n best: de koffietafel. Koffie, krentenmik, zult en een worstenbroodje, natuurlijk geserveerd op boerenbont servies.

Door de populaire all you can eat-buffetten en tapas-restaurants is de Brabantse koffietafel wat in de vergetelheid geraakt. De mooi gedekte tafel met roggebrood, krentenmik, kadetjes, mikkemannen, rauwe ham, rookvlees, rosbief, kaas en zult geserveerd op boerenbont servies heeft het afgelegd tegen exotische varianten uit het verre buitenland. En dat is jammer, want de Brabantse koffietafel biedt het beste wat onze provincie te bieden heeft: niks exclusiefs, maar gewoon eerlijke producten uit eigen streek. De enige ‘luxe’ die in latere jaren aan de eettafel werd toegevoegd waren warme worstenbroodjes, eierkoeken en een kopje tomaten- of groentesoep vooraf.

De koffietafel is van oorsprong verbonden aan begrafenissen, en wordt door veel mensen vooral nog met die plechtige ceremonie geassocieerd. Uitvaarten vonden begin vorige eeuw haast uitsluitend plaats in de kerk. Begrafenisgangers moesten nuchter ‘ter kerke gaan’. De katholieke kerk had – en heeft officieel nog steeds – de regel dat tot een uur voor het te communie gaan niets gegeten mag worden. “Het is niet eerbiedig om het Heilige Sacrament even tussen de koffie en de koek weg te slikken”, houdt een kerk zijn gelovigen voor. Na een mis waren de gelovigen (en andere gasten) om die reden hongerig. Voor hen stond dan een aanlokkelijke Brabantse koffietafel klaar, meestal bij de familie van de overledene thuis. Als er te weinig plaats was om alle gasten van de rouwmis te herbergen werd de koffietafel geserveerd in een café of feestzaal.

Een Brabantse koffietafel werd vanaf de jaren vijftig ook steeds meer aangeboden bij een feestelijke gebeurtenis, zoals jubilea of afscheidsrecepties. Op de historische foto’s die afkomstig zijn uit het archief van het BHIC ziet u twee heugelijke vieringen: een koffietafel ter ere van Karel Lamers, geneesheer-directeur van het voormalige Groot Ziekengasthuis in ’s-Hertogenbosch. De foto is gemaakt in april 1968 in Sint-Michielsgestel. Op de tweede foto wordt met Brabantse lekkernijen het boek ‘Van de breischei tot 75 gauge’ gepresenteerd. Het boekwerk van de hand van de bekende romanschrijver Antoon Coolen werd in 1955 uitgegeven ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van Jansen de Wit’s Kousenfabrieken in Schijndel. Bij zulke feestelijke aangelegenheden kwam ook vaak een traditioneel brandewijntje met suiker op tafel.

Bekijk meer foto’s van Brabantse koffietafels in het archief van BHIC https://www.bhic.nl/

Foto’s: Fotopersbureau Het Zuiden (collectie BHIC, nr. 1634-013266) en Charles Verzijl (collectie BHIC (nr. 1906-001686)