‘Blijf vitamine D slikken en ga iedere dag naar buiten’

Vitamine D wordt sinds 1 januari 2023 niet meer vergoed vanuit de zorgverzekering. Apothekers vrezen dat veel mensen het supplement niet zelf kopen, waardoor een groter risico op een vitaminetekort ontstaat. Maar waarom is dat een probleem? Verouderingsdeskundige Andrea Maier legt het uit.

Het belang van vitamine D is niet te onderschatten, stelt Maier. ‘Het Voedingscentrum adviseert een supplement voor kinderen tot drie jaar, voor mensen met een getinte huid, voor zwangere vrouwen, voor mensen die niet veel in de zon komen, voor alle vrouwen boven de vijftig jaar en voor alle mannen boven de zeventig jaar. Eigenlijk is dat vrijwel iedereen, want veel mensen komen nou eenmaal niet vaak buiten of de zon schijnt te weinig. Terwijl zonlicht de belangrijkste bron van vitamine D is. Iedereen zou dus iedere dag een half uurtje in de zon moeten zitten, of beter nog: lopen. Zo sla je twee vliegen in een klap, want zowel vitamine D als beweging is goed voor de spieren en botdichtheid. Lukt dit niet, dan is het slikken van een vitamine D3-supplement een oplossing. Vitamine D3 werkt beter dan vitamine D2, omdat D3 een actieve vitamine is. Het lichaam moet vitamine D2 eerst nog omzetten naar de actieve vorm. Iedere cel in het lichaam heeft actieve vitaminen nodig, dit is essentieel voor de celdeling en de gezonde groei van weefsels.’

In het kader van besparing schrapte minister Ernst Kuipers het supplement uit het basispakket, ondanks verzet van patiëntenverenigingen, ouderenbonden en de apothekersorganisatie KNMP. Deze besparing levert ongeveer 129 miljoen euro op. ‘Dit is een relatief klein bedrag als je kijkt naar de waanzinnig hoge zorgkosten in totaal. Als veel mensen die het wel nodig hebben nu geen vitamine D meer slikken, zouden de kosten van de schadelijke gevolgen daarvan wel eens veel hoger kunnen zijn. Het risico op botbreuken neemt bijvoorbeeld toe. Met name voor vrouwen boven de vijftig, die meer kans hebben op botontkalking. Maar daarnaast zijn er meer gevaren: vitamine D is een van de essentiële stoffen die het lichaam nodig heeft, je hebt het voor alle cellulaire systemen nodig. Een gebrek daaraan kan leiden tot een verzwakt immuunsysteem. De gevolgen zie je echter pas na een aantal jaar, omdat het lichaam eerst sluimerend achteruitgaat voordat je grote gevolgen ziet. Maar ook nu al is het aantal ouderen dat een tekort aan vitamine D heeft groot. Uit een onderzoek uit 2015 in Nederland bleek dat de helft van de thuiswonende ouderen een verlaagd vitamine D-gehalte had, en maar liefst 85 tot 90 procent van de ouderen die in verzorgings- of verpleeghuizen woonde. Het lijkt me dus erg belangrijk dat de overheid de 129 miljoen euro die nu wordt bespaard, investeert in educatie over het belang van gezond leven en vitamine D-suppletie.’

Toch hoeft het schrappen van de vitamine uit het basispakket niet per se tot grote problemen te leiden, verwacht Maier. ‘Vitamine D is op veel plekken voor weinig geld te koop. Als zeventigplusser moet je dagelijks 20 microgram vitamine D slikken. Als je bij de drogist het goedkoopste potje vitamine D3 koopt met een dosering van 25 microgram, kun je voor zeven euro per jaar klaar zijn. Wel is het oppassen voor mensen die gebruik maken van de baxterrol, de kant-enklare zakjes van de apotheek waarin alle medicijnen voor de dag zitten. Het gevaar is dat mensen er niet aan denken om de vitamine D te nemen als het niet in het zakje met de andere medicijnen zit. Onderschat het belang niet en zorg dat je de supplementen blijft slikken!’