‘Sinterse’ nostalgie: kruid- en pepernoten

Pepernoten zijn populair en onlosmakelijk verbonden met het Sinterklaasfeest. Aan het knapperige snoepje is zelfs een liedje gewijd: wie kent niet het wijsje over de lekke band van Piet? Het trouwe hulpje van de Sint zei regen de smid: “Ik geloof dat er in mijn achterband een pepernootje zit”.

Een Sinterklaasfeest zonder pepernoten en kruidnoten is geen Sinterklaasfeest. Geen wonder dat de rekken in de supermarkten vol liggen met zakken vol strooigoed. Maar heeft u ook het idee dat de zoete, knapperige bolletjes steeds eerder in de winkel liggen? De vakantiekoffer is net uitgepakt en het nieuwe schooljaar nog maar pas begonnen als de pepernoten alweer in de winkel liggen. En dat klopt, maar dat is al jaren zo. Sinds jaar en dag worden er in week 36 schappen in de supermarkt vrijgemaakt voor het Sinterklaasstrooigoed. In sommige winkels poppen de noten al in week 35 op; die ondernemers zijn gewoon heel snel, want in die week beginnen de grote pepernootfabrikanten met uitleveren van de nieuwe voorraad. Afhankelijk van het jaar is week 36 de laatste week van augustus of de eerste week van september. Week 35 valt altijd in augustus. Als het die week ook nog eens heerlijk zonnig zomerweer is, hoor je veel mensen verbaasd reageren op de eerste lading pepernoten. Maar uitzonderlijk is het niet: de verkoop begint traditiegetrouw altijd in dezelfde week van het jaar.

De introductie van het strooigoed leidt ieder jaar weer tot discussies en nieuwsberichten, de ene keer meer dan de andere. Eenzelfde discussie roept de benaming op: zijn het nu pepernoten of kruidnoten? Een onnodige discussie, want het zijn twee heel verschillende zaken. Want wat bijna iedereen een pepernoot noemt, is eigenlijk een kruidnoot. Het ronde knapperige koekje waarmee Piet zo gul strooit is gemaakt van tarwebloem, suiker, boter en een mengsel van kaneel, kruidnagel, nootmuskaat en kardemom. En heet dus kruidnoot. De oorspronkelijke pepernoot is hoekiger van vorm en smaakt meer naar taaitaai. In de zeventiende en achttiende eeuw brachten VOC-schepen tot dan in ons land onbekende specerijen mee, zoals kaneel, kruidnagel, nootmuskaat en peper. Bakkers werden geïnspireerd om met die kruiden bijzondere lekkernijen te maken voor de feestdagen. Dat werd de pepernoot, zo genoemd om de pittige smaak van het kruidenmengsel.

De knapperige pepernoot – eigenlijk dus kruidnoot – en de ‘echte’, wat taaiere pepernoot bestaan naast elkaar. De eerste is het populairst, maar heel veel mensen zweren toch bij het origineel, dat wordt gemaakt van roggebloem, honing en anijs. Naast de gewone pepernoten liggen in de winkelschappen tegenwoordig ook varianten met chocola, truffel, karamel-zeezout en zelfs tiramisu. Het zal vast niet lang met duren totdat er ook pepernoten met een laagje Dubaichocolade te koop zijn; geen hype gaat aan de pepernootbakkers voorbij. Maar de pepernoot blijft toch vooral ook een symbool van zoete herinneringen, ‘Sinterse’ nostalgie en oer-Hollandse tradities.

Foto: Pixabay