Woongemeenschap Boxmeer

‘Ons doel is er voor elkaar zijn. We doen sommige dingen samen en krijgen daardoor soms iets voor elkaar, wat iemand alleen niet zou lukken’, aldus Anneke Toussaint, bewoner van appartementencomplex Voormekaar in Boxmeer en lid van de bijbehorende woonvereniging.

Anderhalf jaar geleden betrok Anneke samen met haar man Jef het appartementencomplex van Voormekaar in Boxmeer. Een grote stap, zo vertelt ze: ‘Voorheen woonden we op een idyllisch boerderijtje in Sambeek met een grote tuin. Maar toen onze dochter ging emigreren, werden de tuin en het huis voor ons te groot. We besloten onze droom achterna te gaan: wonen in een woongroep.’ Hoewel Anneke haar oude woning regelmatig mist, heeft ze nog geen moment spijt gehad van die beslissing. ‘We voelen ons hier thuis; het is een prettig en veilig idee om mensen om ons heen te hebben. Er is altijd iemand in de buurt voor een praatje en ik geniet volop van de prachtige tuin.’

Woonvereniging Voormekaar werd in 2001 door Toon Pijpers opgericht. ‘Na het overlijden van mijn vrouw, dacht ik: hoe nu verder? Ik zag vrijwel direct een begijnhofje voor me, maar dan vertaald naar de 21ste eeuw’, vertelt Toon. Al snel vond de initiatiefnemer gelijkgestemden. Ze vergaderden maandelijks. Aanvankelijk was het idee om een voormalig klooster of oude boerderij te verbouwen. Maar een goede locatie bleek lastig te vinden. Toon liet zijn oog vallen op een stuk grond van een tuinderij vlakbij het centrum. ‘Met z’n allen kochten we deze lap grond. Dat was best een risico, want er was nog geen concreet plan. Gelukkig kregen we de financiering bij de bank snel rond. Een architect bracht al onze wensen in kaart; het was nog een uitdaging om tot een ontwerp te komen, waar iedereen zich in kon vinden. Ook kwamen er de nodige bezwaren van omwonenden. Al met al heeft het zeven jaar geduurd voordat alles rond was.’

In 2007 werden de twaalf leeftijdsbestendige en energiezuinige woningen van zo’n 90 tot 120 vierkante meter gerealiseerd. Momenteel wonen hier veertien mensen, variërend in leeftijd van 69 tot en met 90 jaar. Naast de eigen appartementen zijn er gezamenlijke ruimtes zoals een grote tuinkamer, riante tuin, atelier, klusruimte en logeerkamer, waarop kan worden ingetekend. Ria Wijdeven licht toe: ‘Kinderen en kleinkinderen komen graag langs voor een logeerpartijtje. Vooral de grote tuin die we hebben om in te spelen en het eigen logeerappartement met bad zijn erg in trek. En ze kunnen rekenen op voldoende aandacht van alle opa’s en oma’s’, lacht ze. 

De bewoners kopen bij Voormekaar geen appartement, maar betalen ‘woonrecht’. Dat bedrag komt overeen met de taxatiewaarde van het appartement plus één twaalfde van de gezamenlijke ruimtes. Daarnaast is er een vast bedrag voor de maandelijkse woonlasten, zoals energiekosten en onderhoud. ‘Door onze verenigingsvorm houden we de regie in de hand over wie een leeggekomen appartement betrekt. Zo kan de familie dit niet doorverkopen aan de hoogste bieder, maar kijken wij naar een nieuwe bewoner met wie het klikt’, aldus Toon. Belangstellenden kunnen komen proefdraaien; bijvoorbeeld koffiedrinken of meehelpen tijdens een klusochtend. ‘We zijn allemaal heel verschillend; we hanteren dan ook geen selectiecriteria. Het belangrijkste is dat iemand zelf ervaart of deze manier van leven ook bij hem of haar past’, meent hij.

Ria benadrukt dat de woongemeenschap géén commune is. ‘Voldoende privacy is belangrijk binnen het concept; ieder heeft een eigen appartement, waar altijd eerst wordt aangebeld. En je hoeft niemand verantwoording af te leggen over je doen en laten. Je laat elkaar vrij.’ Wel is er twee keer per dag een koffiemoment in de tuinkamer of onder de moerbeiboom. ‘De een drinkt vaak koffie, de ander zelden. Wie veel koffiedrinkt, brengt geregeld een pak koffie mee. De koffielade is nog nooit leeg geweest en ook aan koekjes is geen gebrek. Dat regelt zichzelf’, aldus Toon. Daarnaast worden er volop initiatieven genomen: van tafeltennissen, kleien en muziek maken tot een bijeenkomst over valpreventie en een spelletjesavond. 

Er zijn weinig verplichtingen binnen de woonvereniging: een keer per maand een ochtend klussen, om de twee maanden een algemene vergadering bijwonen en heel af en toe een gezamenlijke maaltijd. Ria legt uit: ‘We hebben uiteraard statuten en een huishoudelijk reglement. Die pakken we er enkel in geval van nood bij, pas als het niet meer in redelijk overleg gaat. Daarnaast zit een externe voorzitter de algemene vergadering voor. Dit zorgt ervoor dat discussies niet blijven doorsudderen.’ Anneke vertelt dat ze weleens is teruggefloten door de groep: ‘In het begin moest ik even wennen dat ik voor aanpassingen in de tuin eerst even moest overleggen met de tuincommissie; ik was altijd gewend om de vrije hand te hebben.’ Toon lacht: ‘Wrijving geeft warmte, maar ook glans. We spreken elkaar op zaken aan en praten alles uit met respect voor elkaar.’ 

Van bewoners wordt wel verwacht dat ze meedoen aan de zorg voor elkaar. Anneke: ‘We willen goede buren voor elkaar zijn. Laatst had een bewoner een heup gebroken. Dan maken we een schema en koken we om de beurt en doen we de boodschappen. Omdat de eventuele zorg gespreid wordt over veertien mensen, is de belasting niet zo groot.’ Aan de zorg zitten echter wel grenzen, stelt Ria: ‘We zijn allemaal op leeftijd en fysiek niet tot alles meer in staat. Daarnaast willen we onze privacy graag behouden. En als het echt niet meer gaat, bijvoorbeeld als iemand Alzheimer heeft, wordt in nauw overleg met de familie besproken wat het beste is voor de bewoner.’ Anneke raadt aan om een eventuele overstap naar een woongemeenschap niet te lang uit te stellen. ‘Ik hoor vaak vijftigers en zestigers zeggen ‘Daar ben ik nog veel te goed voor!’, maar dat is juist hét moment om het te doen. Het is immers een grote stap, waaraan je nu eenmaal sneller went als je nog vitaal bent. Bedenk daarom tijdig hoe jij straks plezierig wilt wonen en leven.’