Stuk, maar niet afgeschreven

Van koffiezetapparaat tot spijkerbroek: veel spullen die kapot zijn belanden bij het afval, terwijl ze heel goed een tweede leven kunnen krijgen. We spraken drie vrijwillige reparateurs. ‘Mensen komen ook bij ons langs voor de gezelligheid.’

Christel Neppelenbroek (51) is duurzaam stylist en als vrijwilliger mede-initatiefnemer van kledingbibliotheek Onze Tante Leen in het Gelderse Lemerveld. Daar lenen ze kleding uit, maar er is ook een atelier voor reparaties en upcycling.

‘Ik werk al vanaf mijn zeventiende in de kledingsector, maar daar begon ik me op een gegeven moment voor te schamen. Er wordt veel te veel fast fashion verkocht, goedkope kleding van slechte kwaliteit. Dat moet echt veranderen. Zelf ging ik al naar tweedehands winkels voordat het hip werd. Met onze bibliotheek willen we mensen bewuster maken van de impact van hun kleding. Niet met een belerend vingertje, maar op een leuke manier. We hebben nu zo’n zestig leden die hier kleding kunnen lenen, gewoon voor elke dag, maar ook voor een sollicitatie of feestje. Ook is er een atelier met verschillende naaimachines en allerlei textielmaterialen waar mensen kleding kunnen repareren of upcyclen. Soms repareren we ook zelf iets voor we het in de bibliotheek hangen. Upcyclen betekent dat je wat aanpassingen doet aan een kledingstuk zodat het een nieuw leven krijgt. Ikzelf had bijvoorbeeld nog een oude spijkerrok die ik eigenlijk niet meer droeg. Nu heb ik er een split in gemaakt, waardoor die weer helemaal van deze tijd is. Ik krijg er ook complimenten over. En de pijpen van een Adidas-trainingsbroek heb ik laatst gebruikt als mouwen voor een blazer. Dat is nu een heel tof kledingstuk geworden. Mensen mogen ons atelier gebruiken om zelf met hun kleding aan de slag te gaan. Vanmiddag komen er bij ons in het atelier ook weer enkele tieners oefenen. Leuk toch?’

Pierre Leenen (78) richtte tien jaar geleden samen met zijn echtgenote in het Limburgse Oirsbeek een repaircafé op. Inmiddels zijn er al meer dan vijfduizend reparaties gedaan en werken er 35 vrijwilligers.

‘Elke eerste zaterdag van de maand kunnen mensen met defecte spullen bij ons terecht. Ikzelf kom uit de metaalindustrie en slijp voor het repaircafé messen en gereedschap. Maar er zijn ook elektriciens, naaisters, audiomonteurs, computerspecialisten en fietsenmakers. We zoeken nog een klokkenmaker. Zelf ben ik in 2009 geïnspireerd geraakt door Martine Postma, de oprichter van Repair Café Nederland en het eerste repaircafé in Amsterdam. Ik zag haar op televisie en dacht: dat kan ik hier in Oirsbeek ook voor elkaar krijgen. Ik was al milieubewust en wil ook graag helpen met het verkleinen van de afvalberg. Reparatiekennis verdwijnt snel. Dat is een bedreiging voor een duurzame toekomst en voor de circulaire economie. In het repaircafé krijgen vakmensen met reparatiekennis de waardering die zij verdienen. Waardevolle praktische vaardigheden worden overgedragen. Vakmensen maken spullen langer bruikbaar, zodat ze niet hoeven te worden weggegooid. In het repaircafé leren mensen op een andere manier naar hun spullen te kijken. Het is altijd een gezellige boel op zaterdag. Mensen komen kijken hoe we spullen repareren en drinken een kopje koffie. Want bij het repaircafé gaat het niet alleen om het repareren van spullen maar ook om het samenbrengen van mensen en het verbinden.’

Jan van Duren (70) is vrijwilliger bij Koffieklus, het repaircafé in het Gelderse Klarenbeek. Hij vond het altijd al leuk om dingen die niet werken open te schroeven.

‘Mijn vrouw en ik zijn import, hier in Klarenbeek. Toen we hier net kwamen wonen gingen we daarom naar het multifunctioneel centrum waar altijd van alles te doen is. Daar ontmoette ik twee mannen die een repaircafé hadden opgezet. Of dat niets voor mij was ook? Dat was het zeker. Ik ben bouwkundige van oorsprong, maar in mijn vrije tijd vond ik het altijd al leuk om dingen die kapot gingen zelf te maken. Veel mensen durven niet iets open te schroeven, maar als je het wel doet zie je snel genoeg dat het allemaal geen rocket science is. Je kunt op internet ook heel veel informatie vinden over hoe je iets zelf kunt maken.
Eens in de zes weken hebben we op woensdagochtend spreekuur. Dan komen er mensen langs met van alles: van koffiezetapparaat tot gitaarversterker. We kunnen niet alles maken, we hebben niet overal de goede apparatuur voor. Maar een draadje dat los zit, of een stroomschakeling moet wel lukken. Laatst kwam er een man met een oude stereoset van Marantz, een heel goed en duur merk. De lade van de cd-speler deed het niet meer. In het apparaatje wordt iets met een magneet vastgehouden en toen ik daar een klein stukje doorzichtig plakband opplakte, bleek dat de oplossing. We waren allebei stomverbaasd dat mijn idee inderdaad werkte.’

Beeld Stefan Koops en Bram Becks