‘Geloof en solidariteit in praktijk gebracht’

Het carillon van de Sint-Jan in Den Bosch speelt als op deze voorjaarsdag de zon het plein voor de kathedraal met een weldadige warmte omhult. Binnen wordt de eucharistie gevierd. Gewijde stilte vult de ruimte van de imposante kathedraal. Het is een bijzondere viering met een speciale gast: bisschop Getahun Fanta uit Ethiopië.

De Ethiopische bisschop is te gast bij Senioren Brabant-Zeeland en door bisschop De Korte uitgenodigd om samen met hem deze mis op te dragen. Senioren Brabant-Zeeland ondersteunt al jarenlang de werkzaamheden van de stichting Oud in Afrika in het apostolisch vicariaat Nekemte, in het westen van Ethiopië. Daar werd Getahun Fanta (52) op 22 september 2024 tot bisschop gewijd. In datzelfde jaar werd Oud in Afrika overgedragen aan de christelijke ontwikkelingsorganisatie Woord en Daad, die de projecten voor ouderen in Nekemte heeft geïntegreerd in haar activiteiten in die regio. Later op de dag zal bisschop Fanta dan ook doorreizen naar Gorinchem voor een bezoek aan het kantoor van Woord en Daad.

Na de eucharistieviering in de Sint-Janskathedraal wordt het gezelschap door bisschop De Korte uitgenodigd in het naastgelegen bisschoppelijk paleis. Met in hun kielzog een kleine delegatie van Senioren Brabant-Zeeland en Woord en Daad wandelen de beide bisschoppen naar het achttiende-eeuwse ‘Paleis aan de Parade’. In de koffiekamer, waar schilderijen van bisschoppen uit vervlogen tijden neerkijken op het gezelschap, ontspint zich een geanimeerd gesprek over geloof, armoede en hulp.

Bisschop Fanta vertelt op betrokken wijze over de streek waar hij woont en werkt. “In Ethiopië leven we als het ware in twee werelden. In de steden maakt de overheid de dienst uit, op het platteland is vrijwel geen gezag. En hoewel er ruim acht miljoen mensen rond Nekemte wonen, is het bij velen een vergeten plattelandsregio.

De bevolking daar is oorlogsmoe, de mensen willen vrede.” “Veel hulporganisaties durven het gebied echter niet in vanwege politieke spanningen en onveiligheid”, voegt hij eraan toe. “Maar wij blijven”, zegt hij stellig. “De Kerk is geworteld in de gemeenschap. We worden gerespecteerd en erkend, ook door mensen die niet katholiek zijn.” Zo voert de Kerk al ruim twintig jaar het OPA-project (Old Person Assistance) uit, waardoor circa 2.500 ouderen ondersteuning krijgen met een klein maandelijks pensioen van 300 Ethiopische birr (zo’n drie euro). “Het is weinig”, beaamt bisschop Fanta, “maar het helpt.

Mensen hoeven niet te bedelen en kunnen medicijnen kopen tegen diabetes of hoge bloeddruk.” Bisschop De Korte wil graag horen hoe katholieken leven in Ethiopië. Door die vraag komt bisschop Fanta helemaal op dreef. De Katholieke Kerk in Ethiopië kent, zoals hij het noemt, twee vleugels. “De pastorale vleugel verzorgt de ziel, de sociale vleugel zorgt voor het lichaam. We hebben scholen, klinieken, programma’s voor gemeenschapsontwikkeling en hulp aan ouderen.” De bisschop is zichtbaar dankbaar voor de financiële ondersteuning die hij daarbij krijgt van Woord en Daad en de support van Senioren Brabant-Zeeland.

Bisschop Fanta kent de armoede van binnenuit, want hij groeide zelf op in deze regio. “Mijn familie behoorde tot de middenklasse. Maar ik had vrienden op school die vaak zonder eten of schoolspullen zaten. Ik ken hun worstelingen.” Hij noemt werkloosheid als grootste probleem, vooral onder jongeren. “Zij vinden geen werk, hebben geen opleiding of toekomstperspectief. Velen trekken weg, raken betrokken bij politieke onrust of laten zich ronselen door het leger.”

Wie wel op het platteland blijft, werkt op een klein stukje land of voor dagloon op de boerderij van een ander. “De landbouw is verouderd, de opbrengsten zijn laag. Er is te weinig toegang tot scholing, gezondheidszorg of schoon drinkwater.”

Al vertellend komt bisschop Fanta nauwelijks toe aan het gebakje dat hem is voorgezet. Hij is bewogen over zijn mensen, in het bijzonder over ouderen. “Vroeger zorgden kinderen voor hun ouders. Maar nu jongeren wegtrekken blijven ouderen eenzaam achter, zonder hulp en zonder inkomen. En er is geen pensioenstelsel”, vertelt hij. “De Kerk is vaak de enige die hen nog helpt.”

Senioren Brabant-Zeeland is blij met de voortzetting van de projecten van de voormalige stichting Oud in Afrika door Woord en Daad. Hiermee wordt zorg en begeleiding, soms voedselhulp en medische ondersteuning geboden aan de meest kwetsbare ouderen. “Het is niet genoeg, maar het is wel een begin”, zegt Getahun. “En het is een teken van hoop.”

Zijn bezoek aan Nederland wordt gekleurd door dankbaarheid. “Ik ben hier om Senioren Brabant-Zeeland en Woord en Daad en hun donateurs te bedanken”, zegt hij. “Zonder die hulp zouden we dit werk niet kunnen doen. Jullie maken verschil in levens van mensen die jullie nooit hebben ontmoet. Maar wij zijn jullie zó dankbaar.” “Deze samenwerking laat zien wat er mogelijk is als betrokken mensen uit verschillende werelden elkaar weten te vinden”, aldus voorzitter Leo Bisschops van Senioren Brabant-Zeeland. Bisschop Fanta is zich bewust van zijn missie. “We zien dit als een roeping”, zegt hij. “Het evangelie vraagt om daden. Jezus genas zieken, gaf hongerigen te eten en herstelde de gemeenschap. Wij proberen dat in onze tijd ook te doen.” Zijn grote voorbeeld is Vincentius a Paulo, stichter van zijn congregatie. Deze Franse pastoor, die leefde van 1581 tot 1660, is de oprichter van de Lazaristen en legde zich vooral toe op de armenzorg. “Vincentius zei: als je tien keer de armen bezoekt, zie je tien keer Jezus.” En dat is precies wat bisschop Getahun Fanta wil meegeven aan Nederlandse donateurs. “Uw gift is niet zomaar een bedrag. Het is een daad van liefde. Een christelijke daad. U helpt mensen, u helpt Jezus zelf.”

Wat hoopt hij dat zijn bezoek oplevert? “Nieuwe contacten. Meer bekendheid over ons ouderenwerk. Maar bovenal: dat we samen blijven optrekken in deze missie. Want het werk is nog lang niet klaar.” Bisschop Gerard de Korte knikt instemmend. “Wat u doet, is het hart van het evangelie. Geloof en solidariteit in praktijk gebracht.”

Buiten speelt het carillon van de Sint-Jan opnieuw, zonnestralen vallen naar binnen. Bisschop Fanta knikt, raakt even het grote witte kruis dat om zijn hals hangt aan en glimlacht. “We proberen mensen waardigheid te geven, ook als ze niets meer hebben. Dat is onze missie.” ­­­

Beeld: Vincent van den Hoogen