Italiaanse pracht in Brabants dorpje

Een klein Brabants dorpje waar een gebouw staat dat ontzag inboezemt, dat is Oudenbosch. In het dertienduizend inwoners tellende plaatsje staat de Basiliek van de Heiligen Agatha en Barbara. Een bijzondere eigenschap van deze kerk is de sterke gelijkenis met de beroemde Sint-Pietersbasiliek in Rome.

De Basiliek van de Heiligen Agatha en Barbara werd gebouwd in de negentiende eeuw. De plaatselijke pastoor Willem Hellemons had veel bewondering voor de kerken in Rome. Hij wilde ook in Oudenbosch een kerk laten verrijzen die geïnspireerd was op de Italiaanse barok. Hellemons was vooral onder de indruk van de Sint-Pieter en de Sint-Jan van Lateranen. Met dit plan wilde hij niet alleen zijn dorp een bijzondere kerk geven, maar ook laten zien dat het rooms-katholieke geloof in Nederland weer in bloei stond na een lange periode van onderdrukking.

De bouw van de basiliek begon in 1865 en duurde ruim 25 jaar. In 1880 was het exterieur gereed en werd er nog twaalf jaar gewerkt aan de afwerking van het interieur, inclusief de schilderingen en marmeren details. Aan de plannen werkte de beroemde architect Pierre Cuypers mee, bekend van het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam. Het resultaat was een indrukwekkende basiliek met een grote koepel, een brede voorgevel en rijke versieringen. Hoewel de kerk duidelijk kleiner is dan haar Romeinse evenbeeld, straalt het bouwwerk dezelfde grootsheid en stijl uit.

In 1912 kreeg de kerk van paus Pius X de eretitel Basilica minor, een bijzondere waardering die slechts aan enkele kerken buiten Rome werd gegeven. Sindsdien wordt de basiliek van Oudenbosch niet alleen door gelovigen bezocht, maar ook door toeristen die de opmerkelijke geschiedenis willen leren kennen en de architectuur bewonderen. In 1980 maakte Toine de Bont een filmverslag ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de basiliek. Verschillende festiviteiten en bijzonderheden komen in beeld, zoals de eucharistieviering met monseigneur Ernst en de bijeenkomst bij het graf van pastoor Hellemons. De film, die op de website Brabant in Beelden van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) staat, toont ook een koffietafel ter ere van het jubileum bij pensionaat Sint Anna en een braderie met feestelijke marktkraampjes.